Medya Etik Kurulu, yaptığı rutin medya taramalarında, Türk Ajansı Kıbrıs’ın 20 Nisan 2025 tarihinde Kıbrıs’ta Yunanca yayın yapan medya organlarından tercüme yoluyla haberleştirdiği Başpiskopos’un Paskalya mesajının doğru bir çeviriyle yayınlanmadığını tespit etmiş; genel medyada yaygın olarak kullanılan bu ajans haberiyle ilgili bir düzeltme yapılmamasını ise, manipülasyon ve nefret söylemlerini besleyen önemli bir etik sorun olarak değerlendirmiştir.

Dünyada çatışma ya da sorun yaşanan bölgelerde farklı diller arasında yapılan tercümelerde etik hassasiyetler gözetilmediğinde, gerek terminoloji sorunu gerekse dil yapısı nedeniyle anlamın bağlamından koptuğu ve daha iyi bir habercilik için bu alanlarda çaba harcandığı bir gerçektir.

Özellikle çatışma ortamlarında çeviri üzerinden haber yapılırken, medya mensuplarının dikkat etmesi gereken birçok etik ve dilsel unsur bulunmaktadır. Hem doğru bilgi aktarımı hem de nefret söyleminin yayılmasını engellemek adına, kaynağın güvenilirliği titizlikle sorgulanmalı; farklı kaynakların konuyu nasıl yansıttığına bakılmalı; mecaz ve deyimlerin doğrudan çevrilmemesi; tarafsız bir dil kullanımına özen gösterilmesi; terminoloji farklılıklarının göz ardı edilmemesi ya da başkalaştırılmaması; kaynağın tırnak içinde kullandığı ifadeye şeffaflıkla ve gerekirse dipnotla doğrudan yer verilmesi; ve nefret söylemlerinin çoğaltılmaması etik habercilik açısından önemlidir.

Söz konusu haberin orijinal metninde yer alan “işgalci” ifadesinin yerine ikame edilmeye çalışılan genel anlamın, bağlam kayması yaratarak hem nefret söylemlerini ve manipülasyonu beslediği hem de yanlış anlamların oluşmasına neden olduğu anlaşılmaktadır. Bu gibi durumlarda, orijinal kaynağa referans verilmesi; farklı kaynakların da dikkate alınarak, orijinal ifadenin tırnak içinde kullanılması çok daha güvenilir bir sonuç yaratacaktır. Ayrıca benzer durumlarda, ajansın haberle ilgili bir düzeltme yayımlaması, yanlış ifadelerin çoğaltılmasının da önüne geçecektir.

Buradan hareketle, Medya Etik Kurulu olarak, kamusal yayıncılık alanında önemli bir misyon üstlenen Türk Ajansı Kıbrıs’ı, söz konusu haberle ilgili kendi düzeltmesini yayımlamaya çağırıyoruz.

Kıbrıs Türk Orta Eğitim Öğretmenler Sendikası (KTOEÖS) tarafından Türkiye Cumhuriyeti Lefkoşa Büyükelçiliği önünde gerçekleştirilen eylemin, ülkenin resmî haber ajansı Türk Ajansı Kıbrıs (TAK) tarafından hiçbir şekilde haberleştirilmemesi, yalnızca gazetecilik etik ilkeleri açısından değil, halkın haber alma hakkı açısından da kabul edilemez bir durumdur.

Gazetecilik Meslek İlkeleri’nin 1. Maddesi açıkça belirtmektedir: “Gazetecinin temel görevi, gerçekleri nesnel bir biçimde, çarpıtmadan, sansürlemeden aktarmaktır.”

Kamu yayıncılığı görevi bulunan TAK’ın, topluma hizmet etmekle yükümlü bir ajans olarak, toplumun tüm kesimlerinin sesini duyurmak gibi temel bir sorumluluğu bulunmaktadır. Bu sorumluluğu yerine getirmekten imtina etmek, basının kamusal görevini açıkça ihlal etmek demektir.

Basın, toplumsal çeşitliliği ve farklı görüşleri yansıtmak zorundadır. Haber seçme ve yayımlama süreçlerinde herhangi bir sansür, görmezden gelme ya da bilinçli ihmal asla kabul edilemez. Bir haber ajansının görevi, olayları siyasi konjektüre göre seçmek değil, topluma eksiksiz bilgi sunmaktır. Gazetecilik ilkeleri yalnızca yayımlanan haberlerde değil, yayımlanmayan haberlerde de sınanır. Gerçekleri saklamak, görmezden gelmek veya üstünü örtmek, basın etiğinin en ağır ihlallerinden biridir.

Halkın haber alma hakkı kişisel tercihlerin, siyasi yönelimlerin veya kurumsal hassasiyetlerin ötesinde, evrensel bir haktır. Medya Etik Kurulu olarak, Türk Ajansı Kıbrıs’ın bu uygulamasını kınıyor ve TAK Yönetimi’ni, basın etiğine ve kamusal sorumluluğa uygun şekilde davranmaya davet ediyoruz.

Kamuoyuna saygıyla duyurulur.

Medya Etik Kurulu

23 Mart 2025 tarihinde Kıbrıs Postası’nda yayımlanan, Vatan Mehmet’in özel haberi “Federasyon Oyuncağını Artık Ellerinden Aldık” başlıklı içeriğin, 24 Mart 2025 tarihinde Ada News ve Kıbrıs Tercüman adlı ön sayfalar tarafından kaynak belirtilmeden kullanıldığına yönelik Medya Etik Kurulu’na şikayette bulunulmuştur.

Medya Etik Kurulu’nun konuyla ilgili yaptığı araştırmada, her iki ön sayfanın da aynı ifadeler ve içerikle, Kıbrıs Postası’nın haberini, gazeteye atıfta bulunmadan manşetlerine taşıdığı tespit edilmiştir. Medya Etik Kurulu olarak hatırlatmak isteriz; İnternet Gazeteciliği Deklarasyonu’nun 3. maddesi oldukça nettir:

“Başka bir medya kuruluşundan alınarak yayımlanan haberlerde kaynağın belirtilmesi ve medya kuruluşunun kendi imkânlarıyla ürettiği özel haberlerin tamamının kullanılmayıp haberi üreten medya kuruluşuna link verilmesi esastır.”

Bu maddeye göre, haberi alıntılayan her yayın organı, kaynağı açıkça belirtmek ve haberin tamamını kullanmaktan kaçınmakla yükümlüdür. Kıbrıs Postası emek harcayarak kamuoyuna özel bir içerik sunmuş, fakat Ada News ve Kıbrıs Tercüman bu emeği gözardı ederek, aynı başlıkla kendi ön sayfalarında paylaşmıştır. Bu durum sadece meslek etiğini değil, aynı zamanda medya kuruluşlarının itibarını da zedeleyen bir davranıştır.

Medya Etik Kurulu yaptığı değerlendirme sonucu Ada News ve Kıbrıs Tercüman’ı uyarma kararı almıştır. Kurul, ön sayfaları emeğe ve kaynağa saygı göstermeye; özgün içeriklere kaynak belirtmeden yer vermeme konusunda daha dikkatli davranmaya davet etmektedir.

Kamuoyuna saygıyla duyurulur.

Medya Etik Kurulu

Medya Etik Kurulu, Mağusa Haber Ajansı (MHA) tarafından 22 Eylül 2023 tarihinde yayımlanan bir haberle ilgili kurula yapılan şikayet üzerine gerçekleştirdiği inceleme sonucunda, MHA’ya ilettiği değerlendirme ve revizyon talebine verilen yanıtı dikkate alarak bir açıklama yapma gereği duymuştur. Kurul, MHA’ya söz konusu haberin gazetecilik meslek etiğine uygun şekilde yeniden düzenlenmesi yönünde çağrıda bulunmuş, ancak gazetenin yanıtının etik değerlerle ve gazetecilik meslek ilkeleriyle uyumlu olmadığını tespit etmiştir.

Kurulumuza gelen şikayette, 2023 yılında gerçekleştiği iddia edilen bir olayla ilgili, halen devam eden ve mahkeme tarafından suçluluğu kanıtlanmamış bireylerin isimlerinin deşifre edildiği; bu durumun zanlıların kişilik haklarını zedelediği ifade edilmiştir. Basın özgürlüğü, toplumun bilgiye erişimini sağlarken, hukukun üstünlüğü ve temel insan haklarıyla dengelenmelidir. Masumiyet karinesi, yalnızca Gazetecilik Meslek İlkeleri’nin bir gereği değil, aynı zamanda anayasal bir haktır. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Anayasası’nın 18. maddesinin 4. bendi masumiyet karinesini şu şekilde düzenlemektedir:

“Bir suçtan sanık herkes, suçluluğu yasaya uygun olarak ispat edilinceye kadar suçsuz sayılır.”

Mahkemede polis tarafından verilen ifadelerde zanlıların isimlerinin açıkça beyan edilmesi, bu bilgilerin doğrudan yayımlanması gerektiği anlamına gelmez. Polisin görevi yargı sürecinde mahkemeye delil veya iddia sunmak, basının görevi ise haberi yayınlarken üstün kamu yararı, kişilik hakları ve masumiyet karinesine uygun hareket etmektir. Bu nedenle, basın mensuplarının haberlerini düzenlerken isimleri açık vermeme inisiyatifi göstermesi, basın etiği açısından bir gerekliliktir.

Medya Etik Kurulu, yapılan tüm uyarılara rağmen Gazetecilik Meslek İlkeleri’nin 4. maddesi olan “Basın yayın organları masumiyet karinesine saygılı olmalı, suçluluğu yargı kararyla sabit olmadıkça herhangi bir kişiyi suçlu ilan edecek yayın yapmaktan kaçınmalıdır. Yargı süreci devam eden davalarda iddialar ve savunmalar adil ve dengeli biçimde aktarılmalıdır” maddesine uygun davranmadığı için Mağusa Haber Ajansı’nı uyarma kararı almıştır.

Ayrıca, son günlerde Medya Etik Kurulu’nun yaptığı değerlendirmelere yönelik benzer eleştiriler almaya başladığını gözlemlemekteyiz. Aldığımız eleştirilerden hareketle şu açıklamayı yapma zarureti doğmuştur:

Medya Etik Kurulu, bağımsız bir denetim mekanizması olup, herhangi bir kişi, kurum veya medya kuruluşunun çıkarlarını koruma amacı taşımamaktadır. Kurulumuzun temel görevi, gazetecilik etik ilkelerinin korunmasını sağlamak, mesleki sorumlulukları hatırlatmak ve kamuoyunun doğru, güvenilir ve insan haklarına saygılı haberciliğe erişimini desteklemektir.

Kamuoyuna saygıyla duyurulur.

Medya Etik Kurulu

Mağusa’da yaşandığı iddia edilen olayla ilgili, Medya Etik Kurulu olarak tüm basın emekçilerine önemli bir çağrıda bulunmak istiyoruz. Çocuk haklarına saygı ve gazetecilik etiği, böylesine hassas konuları işlerken büyük bir sorumluluk ve özen gerektirmektedir.

Böylesine hassas olaylarda, çocukların kimliklerinin korunması ve mağduriyetlerinin derinleşmemesi için etik kurallara mutlaka uyulmalıdır. Haberlerin hazırlanması ve yayımlanması sırasında, Gazetecilik Meslek İlkeleri’nin 6. ve 7. Maddeleri’nin titizlikle uygulanması, yaratılması muhtemel mağduriyetlerin önüne geçilmesi için önem arz etmektedir:

6. MADDE: Çocuklarla ilgili suçlarda, zanlı, sanık, mahkûm, tanık, mağdur ya da maktul statüsünde olan 18 yaşından küçüklerin isimleri ve fotoğrafları yayımlanmamalı, bu çocuklarla ebeveynlerinin izni olmadıkça röportaj yapılmamalıdır.

7. MADDE: Cinsel dokunulmazlığa, kadın ve çocuk istismarına ilişkin suçlarda, mağdurun kimliğini ortaya çıkaracak bilgi ve görsellerden kaçınılmalıdır.

Toplumsal hassasiyetin yüksek olduğu bu tür olaylarda, medyanın hem kamuoyunu bilgilendirme görevini yerine getirmesi hem de mağdurları ve ailelerini koruması büyük önem taşımaktadır. Medya Etik Kurulu olarak, çocuk haklarını ve etik değerleri gözeterek habercilik yapılması gerektiğini vurguluyor ve tüm basın emekçilerinin bu hassasiyetle hareket edeceğine yönelik inancımızın tam olduğunu duyuruyoruz.

Kamuoyuna saygıyla duyurulur.
Medya Etik Kurulu

Medya Etik Kurulu, Op. Dr. Tevfik Eker’in, Avrupa Gazetesi’nin 20 Ekim 2024 tarihli baskısında yayınlanan haberle ilgili 17 Şubat 2025 tarihinde yaptığı şikayetini değerlendirdi.

“Doktora Bakanlıktan Soruşturma” başlıklı haberle ilgili Avrupa Gazetesi, Sağlık Bakanlığı, Kıbrıs Türk Tabibleri Birliği ve dönemin Yataklı Tedavi Kurumları Müdürü Dr Cenk Soydan’dan bilgi talep eden kurul, Avrupa Gazetesi’nden bilgi alamamıştır.

Ancak elde edilen  bilgileri değerlendiren Medya Etik Kurulu, yaptığı incelemede, söz konusu doktor ile ilgili Bakanlık tarafından herhangi bir soruşturma başlatılmadığını teyit etti.

Gazetenin Yataklı Tedavi Kurumları Dairesi Müdürü’nün kendi ağzından verilen ifadelerde ise kronolojik gelişmeler de göz önünde bulundurulduğunda, bazı terminoloji hataları olduğu sonucuna varan Medya Etik Kurulu, “Gazeteci, elde ettiği bilgileri doğrulatmak için çaba göstermelidir” diyen, Gazetecilik Meslek İlkelerinin 20. Maddesinin ihlal edildiği tespitiyle, oy birliği ile Avrupa Gazetesi’ni uyarma ve 24. Madde kapsamında bir düzeltme yapma çağrısında bulunma kararı aldı.

Medya Etik Kurulu meslektaşlarını, haberlerinde kullanılan ifadeler konusunda hassasiyet göstermeye ve gelen bilgileri en az 2 farklı kaynaktan teyit etmeden yayınlamama prensibini hatırlamaya çağırdı

Medya Etik Kurulu, 18 Şubat 2025 tarihinde Kıbrıs Gerçek Gazetesi’nde yayımlanan “Teslim Edilen Daire, Projedeki Daireden Farklı: Sözünde Durmadı, Gecikme Faizini Ödemedi” başlıklı haberle ilgili olarak, Kaya Investment Direktörü Şehmuz Kaya’nın 20 Şubat 2025 tarihli başvurusu üzerine detaylı bir inceleme gerçekleştirmiştir. Şikayetçi, haberin şirketi hakkında asılsız iddialar içerdiğini ve itibarını zedelediğini belirtmiştir. Bu doğrultuda Kurulumuz, gazeteden yazılı görüş talep etmiş ve ilgili taraflarla iletişime geçmiştir.

İnceleme sonucunda, Kıbrıs Gerçek Gazetesi’nin hazırladığı haberde etik ihlaller tespit edilmiştir. Haberin Gazetecilik Meslek İlkeleri’nin “Gazetecinin temel görevi, gerçekleri nesnel bir biçimde, çarpıtmadan, sansürlemeden aktarmaktır” diyen 1. maddesi, “ Haber, yorum ve görüşler okur ve izleyicinin yayının niteliğini anlayabilmesini sağlayacak biçimde, açıkça birbirinden ayrılmalıdır” diyen 3. maddesi ve “Gazeteci, elde ettiği bilgileri doğrulatmak için çaba göstermelidir” diyen 20. maddesine aykırı olduğu tespit edilmiştir. Zira haberde,iddiaların kaynağı belirtilmemiş, doğruluğunu kanıtlayıcı bir veri ya da belge sunulmamış ve tarafların görüşlerine yer verilmemiştir.

Medya Etik Kurulu, etik denetim sorumluluğu kapsamında, haberle ilgili Kıbrıs Gerçek Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Çağlar Yüksel’den yazılı görüş talep etmiştir. Ancak, Yüksel’in verdiği yanıtın üslubu ne yazık ki bilgi vermekten ve genel ahlaki değerleden uzak bir dile sahiptir. Kıbrıs Gerçek Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni’nin, Medya Etik Kurulu’nun yetkisi çerçevesinde yürüttüğü bu incelemeyi “taraflı” olarak nitelendirmesi, hem gerçekle bağdaşmamakta hem de kurulumuzun bağımsızlığına gölge düşürme çabası olarak görülmektedir.

Kaya Investment Direktörü Şehmuz Kaya ise, kamuoyu açıklamasında, yapılan haberi mahkemeye taşıyacağını belirtmiş ve söz konusu yayın kuruluşuna “Hodri Meydan” diyerek, iddialarının %1’ini kanıtlaması durumunda 100 bin sterlin veya 1 ev vereceğini ifade etmiştir. Bu üslup, hiçbir medya organı için kabul edilebilir değildir. Kamuoyuna yönelik bu tür bir meydan okuma, nezaket ve profesyonellikten uzak olup, temel etik değerlere aykırıdır. Kaya’nın bu açıklaması, konunun ciddiyetine ve kamuoyuna saygısızlıktır. Gazetecilik, kişisel meydan okumalarla değil, doğru bilgiye ulaşma sorumluluğu ve kamu yararını gözetme bilinciyle yapılmalıdır.

Her şeyden bağımsız olarak medya kuruluşlarını araştırmaya, kanıt ve teyide muhtaç iddiaları üzerinde daha fazla çalışmaya çağırırız. Medya Etik Kurulu, Kıbrıs Gerçek Gazetesi’ne, temel etik kurallara ve gazetecilik meslek ilkelerine uyma çağrısı yaparken, kuruma karşı uyarma kararı almıştır.

Son olarak; şikayetçi tarafın, bir ceza ve/veya hukuk davasına konu olabilecek iddiaları da vardır. Medya Etik Kurulu olarak, kamusal ortamda ifade edilmemiş bu iddiaların tartışılmasına aracılık etmek ve/veya kimseyi zan altında bırakmak istemediğimiz için, sürecin yetkili mahkemelerce yürütülmesi gerektiğini hatırlatma kararı almış bulunmaktadır.

Kamuoyuna saygıyla duyurulur.

Medya Etik Kurulu

Medya Etik Kurulu, Kıbrıs Postası Dijital Yayınlar Koordinatörü Canan Onurer’in ve MYKıbrıs Haber Müdürü Ramazan Adnan’ın yaptığı iki ayrı şikayeti üzerine, Demokrat Kıbrıs, Kıbrıs Tercüman adlı ön sayfalar ve Halkın Sesi gazetelerinin haberlerinde incelemeler gerçekleştirmiştir.

Kıbrıs Postası Dijital Yayınlar Koordinatörü Canan Onurer’in yaptığı şikayette Kıbrıs Postası’nın özel haberi olan “İngiltere ve Kuzey Kıbrıs: Enflasyon Kıskacında İki Farklı Ekonomi “ adlı içeriğin, kaynak gösterilmeksizin ve izin alınmaksızın Demokrat Kıbrıs ve Kıbrıs Tercüman adlı ön sayfalarda kullanıldığı ifade edilmiştir.

MYKıbrıs Haber Müdürü Ramazan Adnan’ın yaptığı şikayette ise, MYK Haber’in özel haberi olan “Cuma’ya özlem dolu anma: Ne yaşadığımız belli ne öldüğümüz…” adlı haberin Halkın Sesi Gazetesi tarafından birebir alınıp yayımlandığı belirtilmiştir.

Medya Etik Kurulu’nun yaptığı inceleme sonucunda, Demokrat Kıbrıs ve Kıbrıs Tercüman gazetelerinin Kıbrıs Postası’na ait haberin içeriği alarak yayımladığı, ancak kaynak gösterme yükümlülüğünü yerine getirmediği tespit edilmiştir.

Öte yandan, Halkın Sesi Gazetesi ise kaynak gösterse de, MYKıbrıs’a ait içeriğin tamamını aynen alarak yayımladığı tespit edilmiştir. Her iki durum da İnternet Gazeteciliği Deklarasyonu’nun 3. maddesine aykırıdır.

Söz konusu maddeye göre, “Başka bir medya kuruluşundan alınarak yayımlanan haberlerde kaynağın belirtilmesi ve medya kuruluşunun kendi imkânlarıyla ürettiği özel haberlerin tamamının kullanılmayıp haberi üreten medya kuruluşuna link verilmesi esastır.”

Halkın Sesi Gazetesi, Demokrat Kıbrıs ve Kıbrıs Tercüman bu ilkeyi ihlal ederek, Kıbrıs Postası’nın ve MYKıbrıs’ın emeğine saygısızlık etmiş ve fikri mülkiyet haklarını çiğnemiştir. Gazetecilik mesleği doğruluk, şeffaflık ve etik değerlere dayanır. Başka bir haber kaynağından alınan içerik kullanıldığında, mutlaka orijinal kaynağa atıfta bulunulması, haberin tamamı kullanılmadan orijinal kaynağa link verilmesi gerekmektedir.

Medya Etik Kurulu, Demokrat Kıbrıs ve Kıbrıs Tercüman gazetelerini Kıbrıs Postası’nın haberini kaynak göstermediği, Halkın Sesi Gazetesi’ni ise MYKıbrıs’ın haberini kaynak gösterse dahi tamamını kullandığı ve orijinal kaynağa link vermediği için İnternet Gazeteciliği Deklarasyonu’nun 3. maddesini ihlal etmeleri nedeniyle uyarma kararı almıştır. Söz konusu gazeteleri, benzeri etik ihlallerin tekrarlanmaması için gerekli düzenlemeleri yapmaya ve gazetecilik meslek ilkelerine uygun davranmaya davet ediyoruz.

Kamuoyuna saygıyla duyurulur.

Medya Etik Kurulu